Trầm cảm tổn thương con người, và tuy tình trạng này thường làm ta liên tưởng tới các đau đớn về xúc cảm như buồn, khóc và tuyệt vọng, các nghiên cứu chỉ ra rằng những biểu hiện trầm cảm cũng có thể bao gồm những đớn đau thể lý.
Mặc dù thông thường, người ta không cho rằng trầm cảm là nỗi đau thể xác, nhưng trên thực tế thì ở nhiều nền văn hóa, điều này hoàn toàn ngược lại. Nhất là những nơi xem việc nhắc đến sức khỏe tinh thần là điều “cấm kỵ”.
Cách nhìn nhận trầm cảm có thể khá đa dạng do khác biệt về văn hóa. Lấy ví dụ, người Mỹ gốc Á thường sẽ có xu hướng xem trầm cảm là các triệu chứng thể chất nhiều hơn. Điều này cũng có khả năng ảnh hưởng đến cách trị liệu cũng như người trị liệu mà họ tin tưởng. Ngược lại, so với văn hóa châu Á, người mang văn hóa phương Tây lại chủ yếu hiểu trầm cảm như một vấn đề về cảm xúc nội tâm.
Việc nâng cao nhận thức về các triệu chứng thể chất cũng quan trọng không kém những tác động về mặt cảm xúc.
Ai cũng nên kiểm tra sức khỏe thể chất và tinh thần thường xuyên. Các triệu chứng của cơ thể sẽ báo cho ta biết khi nào giai đoạn trầm cảm sẽ bắt đầu hay liệu ta có nguy cơ bị trầm cảm hay không.
Mặc khác, các triệu chứng cơ thể cũng cho thấy rằng trầm cảm là có thật và có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người.
Dưới đây là 7 trong số những triệu chứng cơ thể thường gặp nhất của trầm cảm:
1. Mệt mỏi và thiếu năng lượng kéo dài
Mệt mỏi là triệu chứng thường thấy của trầm cảm. Chúng ta đều thỉnh thoảng cảm thấy thiếu năng lượng và đôi lúc lờ đờ, chậm chạp vào buổi sáng, muốn nằm mãi trên giường xem tivi thay vì đến chỗ làm.
Chúng ta thường tin rằng căng thẳng là nguyên nhân dẫn đến kiệt sức, nhưng trầm cảm cũng có thể làm ta mệt mỏi. Tuy nhiên, không như tình trạng mệt mỏi thường gặp, tình trạng mệt mỏi có thể gây các vấn đề liên quan đến khả năng tập trung, dễ nổi nóng và thờ ơ.
Tiến sĩ Maurizio, Giám đốc Chương trình Nghiên cứu Lâm sàng tại bệnh viện Nhân dân Massachusetts tại Boston cho biết, người trải qua trầm cảm thường không thể phục hồi năng lượng thông qua giấc ngủ, nghĩa là họ vẫn thấy lờ đờ sau khi đã ngủ đủ giấc.
Tuy nhiên, các vấn đề về sức khỏe thể chất như các bệnh hay những loại virut thường gặp cũng có thể gây mệt mỏi, điều này gây khó khăn trong việc xác định liệu vấn đề có phải nằm ở trầm cảm hay không.
Có một cách để nhận biết: bên cạnh dấu hiệu mệt mỏi do trầm cảm thì các triệu chứng như cảm giác buồn, tuyệt vọng, anhedonia (mất hứng thú, niềm vui trong các hoạt động thường ngày) cũng có thể xuất hiện song song trong suốt quá trình trải qua trầm cảm.
2. Khả năng chịu đau bị giảm sút (các cơn đau trở nên khó chịu hơn)
Bạn có bao giờ cảm thấy như các dây thần kinh bên trong cơ thể mình bị đốt cháy nhưng lại không tìm được nguyên do về thể chất nào? Đúng vậy, trầm cảm và đau đớn thường đi cùng nhau.
Một nghiên cứu vào năm 2015 đã chỉ ra mối tương quan giữa trầm cảm và khả năng chịu đau đớn bị suy giảm, một nghiên cứu khác vào 2010 cũng cho thấy các cơn đau có tác động lớn hơn đối với người mắc trầm cảm.
Hai triệu chứng kể trên không có mối quan hệ nguyên nhân – kết quả rõ ràng, nhưng chúng cần phải được đánh giá cùng nhau, nhất là khi bác sĩ khuyến cáo ta dùng thuốc.
Nhiều nghiên cứu cho thấy thuốc chống trầm cảm không những giúp làm giảm triệu chứng trầm cảm mà còn có tác dụng giảm đau.
3. Đau nhức ở lưng và khắp các cơ
Có thể mới sáng này bạn thấy vẫn bình thường nhưng khi đến chỗ làm hay ngồi vào bàn học, cơn đau lại bắt đầu xuất hiện ở lưng. Cơn đau này có khả năng là do căng thẳng, hoặc cũng có khả năng do trầm cảm gây ra. Dù trong đa số trường hợp, cơn đau lưng được cho là do ngồi sai tư thế hay tổn thương gây ra, tuy nhiên, cơn đau này cũng có nguy cơ là do các vấn đề về tâm lý.
Khảo sát trên 1013 sinh viên người Canada vào năm 2017 đã thể hiện liên hệ trực tiếp giữa trầm cảm và đau lưng.
Các chuyên gia về tâm lý và tâm thần học từ lâu đã tin rằng những vấn đề về xúc cảm có thể dẫn đến các cơn đau nhức dai dẳng. Dù vậy, các chi tiết về tình trạng này vẫn đang được nghiên cứu thêm, chẳng hạn như mối liên kết giữa trầm cảm và phản ứng viêm nhiễm của cơ thể.
Các nghiên cứu gần đây hơn cho thấy viêm nhiễm trên cơ thể có thể có liên quan đến các mạng lưới thần kinh trong não chúng ta. Các viêm nhiễm được cho là có nguy cơ làm cản trở các tín hiệu từ não, do đó chúng cũng có thể giữ vai trò nhất định trong việc gây ra trầm cảm và trong cách trị liệu trầm cảm.
4. Đau đầu
Hầu như ai trong chúng ta cũng thỉnh thoảng gặp những cơn đau đầu, chúng thường gặp đến mức chúng ta thường không xem chúng là vấn đề gì nghiệm trọng. Các tình huống căng thẳng khi đi làm như mâu thuẫn với đồng nghiệp cũng đủ để làm ta đau đầu.
Tuy nhiên, đau đầu không phải lúc nào cũng đến từ những căng thẳng, nhất là khi bạn trước giờ đều rất hòa đồng với đồng nghiệp. Nếu bạn thấy có gì đó bất ổn với những cơn đau đầu hằng ngày, đó có thể là một dấu hiệu cho thấy bạn đang gặp phải trầm cảm.
Không giống như bệnh đau nửa đầu, các cơn đau đầu do trầm cảm không nhất thiết làm ta suy yếu. Được mô tả là các cơn “đau đầu căng thẳng” bởi Tổ chức quốc gia về nghiên cứu Đau đầu (National Headache Foundation), kiểu đau đầu này có thể gây cảm giác nhói nhẹ, đặc biệt là ở vùng quanh lông mày.
Dù có thể được kiểm soát bằng các loại thuốc giảm đau không cần kê đơn, những cơn đau này có đặc điểm là khá thường xuyên tái phát. Đôi lúc những cơn đau đầu căng thẳng kéo dài có thể là biểu hiện của trầm cảm.
Tuy vậy, đau đầu không phải là dấu hiệu duy nhất giúp nhận biết đó là vấn đề tâm lý. Người bị trầm cảm thường trải qua cái triệu chứng kèm theo như buồn chán, dễ nổi nóng và năng lượng suy giảm.
5. Các vấn đề về mắt hay suy giảm thị lực
Bạn có thấy mọi thứ trông mờ hơn bình thường không? Trầm cảm khiến con người thấy buồn tẻ và xám xịt, nhưng hơn thế nữa, một nghiên cứu vào 2010 tại Đức đã chỉ ra rằng, vấn đề thị lực cũng có khả năng là một trong các biểu hiện trầm cảm.
Qua cuộc khảo sát trên 80 người, các nhà nghiên cứu phát hiện người trầm cảm gặp khó khăn khi phân biệt màu trắng và màu đen. Họ gọi đây là nhận thức tương phản (contrast perception), điều này cũng giải thích tại sao trầm cảm khiến mọi thứ trở nên mờ đi.
6. Đau bụng hay khó chịu vùng bụng
Cảm giác khó chịu ở bụng chính là một trong những biểu hiện trầm cảm dễ nhận biết nhất. Tuy nhiên, khi vùng bụng co thắt, ta thường nghĩ đó chỉ là chướng bụng đầy hơi hoặc đau bụng do kì kinh nguyệt ở nữ.
Những cơn đau ngày càng trở nên dữ dội, nhất là khi ta gặp căng thẳng, có thể là một dấu hiệu trầm cảm. Trên thực tế, Khoa Y của Đại học Harvard đã chỉ ra rằng các cơn đau vùng bụng như co thắt, sưng tấy và buồn nôn cho thấy rằng sức khỏe tinh thần của bạn đang rất tệ.
Mối liên hệ giữa chúng là gì? Từ các nhà nghiên cứu từ Đại học Harvard, trầm cảm có thể được dẫn đến bởi các sưng viêm nằm ở hệ tiêu hóa, cơn đau gây ra có thể dễ gây nhầm lẫn với các bệnh chẳng hạn như viêm loét đại tràng hay hội chứng ruột kích thích.
Các bác sĩ và các nhà khoa học thường nhắc đến **ruột như một “bộ não thứ hai**” vì họ đã tìm ra liên kết giữa sức khỏe đường ruột và sức khỏe tâm lý của con người. Bụng chúng ta chứa đầy các vi khuẩn có lợi và nếu chúng mất cân bằng, các triệu chứng trầm cảm và lo âu sẽ có nguy cơ phát sinh.
7. Các vấn đề về tiêu hóa hay các bất thường ở đường ruột
Các vấn đề về tiêu hóa như chứng táo bón hay tiêu chảy có thể gây nhiều rắc rối và khó chịu. Ta thường đinh ninh rằng các khó chịu ở đường ruột là do bệnh về thể chất vì nhiều khả năng chúng diễn ra bởi ngộ độc thực phẩm hay các virut nằm trong dạ dày – ruột người.
Tuy nhiên, những xúc cảm như buồn chán, lo âu hay choáng ngợp có thể cản trở hoạt động của đường tiêu hóa. Một nghiên cứu thực hiện vào 2011 đã kết luận rằng có mối liên kết giữa trầm cảm, lo âu và cơn đau ở các cơ quan tiêu hóa.
Xây dựng chế độ ăn lạnh mạnh, bổ sung các lợi khuẩn giúp cải thiện sức khỏe đường ruột cũng giúp cải thiện tâm trạng, tuy nhiên điều này cần phải được nghiên cứu sâu hơn.
Cơn đau cũng là một cách giao tiếp khác của não bộ
Nếu bạn không thoải mái khi xác định và chia sẻ về những cảm xúc tiêu cực như buồn chán, giận dữ hay xấu hổ, điều này có nguy cơ khiến các cảm xúc này có biểu hiện khác trong cơ thể bạn.
Nếu gặp phải những triệu chứng cơ thể này trong một khoảng thời gian kéo dài, hãy đặt lịch khám với bác sĩ.
Theo Hiệp hội Tâm lý Hoa Kỳ (the American Psychological Association), trầm cảm là một trong những vấn đề tâm lý thường gặp nhất, nó ảnh hưởng 14,8 triệu người Mỹ mỗi năm.
Trầm cảm có thể xảy ra do nhiều nhân tố như gen di truyền, các tổn thương khi còn nhỏ và các hoạt chất trong não. Người bị trầm cảm thường xuyên cần đến trợ giúp từ chuyên gia như tâm lý trị liệu và thuốc để có thể hồi phục hoàn toàn.
Vì vậy khi gặp bác sĩ, nếu nghi ngờ rằng những dấu hiệu trên cơ thể tiềm ẩn nguy cơ khác ngoài những bệnh lý thể chất thông thường, hãy yêu cầu được kiểm tra xem liệu bạn có đang gặp phải biểu hiện trầm cảm và lo âu hay không. Qua đó, bác sĩ sẽ có cách hướng dẫn bạn tìm đến sự hỗ trợ mà bạn thật sự cần.
Dịch từ: https://www.healthline.com/health/mental-health/physical-symptoms-of-depression
